Viel Glück wünscht Fritz Mock

Martin R. Baeyens

De interesse voor gepersonaliseerde nieuwjaarswensen verdwijnt stilaan. Baeyens zet hier alvast zijn poging verder om de PF (Pour Féliciter) de aandacht te geven waarop hij recht heeft. Daarvoor gaat hij dit keer te raden bij de Zwitser Fritz Mock.

Inhoudelijk ademt zijn werk de geest van zijn tijd (die van de jugendstil), en bevat het vaak symbolische elementen.

Interessant zijn het aantal PF’s in de etstechniek, gemaakt tussen 1914 en 1918.

Het is niet verwonderlijk dat tegen de achtergrond van de Eerste Wereldoorlog het verlangen naar geluk en vrede er vaak in voorkomt.

Een markant ex libris

Van Driekoningen Tryptiek tot ’t is van Somers

Jan Vaes

Soms treft men in boeken ex librissen aan die op het eerste gezicht vrij banaal zijn, maar die bij nader onderzoek toch wel een verrassend verhaal vertellen.

Uit interesse kocht Jan Vaes op een rommelbeurs de Franse vertaling van Driekoningen Tryptiek van Felix Timmermans.

Op zich leek zijn aankoop misschien niet zo merkwaardig of bijzonder, maar toen hij met de vertaling van Marie Gevers uit 1935 thuiskwam en het boek beter kon inkijken, stelde hij vast dat het een ex libris bevatte van Omer Van de Weyer voor Georges Frédéric .

Toen hij verder bladerde in de publicatie, ontdekte hij een opdracht van Lia Timmermans, de dochter van Felix Timmermans, aan de bezitter van dat boek: ‘Au baron et madame Frederic, en souvenir de notre première rencontre à Ghistelles avec tout mon respect’.

Toen was zijn nieuwsgierigheid naar de onderliggende verbanden niet meer te stuiten.

Decadentisme in het Ex Libris

Deel 5: de uitzinnigheid van woede en wraak

Jack van Peer

In de vorige delen werden de thema’s gulzigheid, wellust en ijdelheid behandeld als markante onhebbelijkheden van het menselijk gedrag.

Bij de keuze van het begeleidend ex-librismateriaal heeft de auteur zich daarbij laten leiden door de extremere vormen ervan, waardoor ze door buitenstaanders eerder als decadent worden ervaren, of minstens zo worden benoemd.

In dit vijfde deel heeft hij zich op een kwalijkere hoofdzonde gericht, met name de woede en wraak.

Waar bij de voorheen besproken hoofdzonden het decadente vooral tot uiting kwam in de beeldvorming, schuilt bij de woede, en zeker de wraak, de decadentie voornamelijk in de extremiteit van het opgekropte gevoel.

Naar zijn aanvoelen duiden de begrippen woede en wraak vooral op buitenissige vormen van opgekropte en onbeheerste frustratie, waardoor hij ze beschouwt als verwijzingen naar een mateloze en decadente houding.

Ex librissen die vooral op deze thema’s gebaseerd zijn, hebben dit keer het voorwerp van zijn zoektocht uitgemaakt.

In tegenstelling tot zijn vorige thema’s, bleek nu de oogst minder rijkelijk.

Wellicht is het onderwerp op zich minder gegeerd bij verzamelaars, met uitzondering van degenen die opdrachten gaven voor het geheel van de zeven hoofdzonden.

Het is echter begrijpelijk dat ex-libriseigenaars zich liever niet associëren met dergelijke slechte karaktertrekjes.

Als zij dat toch doen, is dat liever met een kwinkslag.

Adriaan Marin: de voorbode van een nieuwe generatie grafici?

Jack van Peer

Reeds jaren zoekt de redactie van Graphia naar de nieuwe etsnaald in de Belgische hooiberg.

Hij woont en werkt in Antwerpen en in Saint-Tronçais (Frankrijk). In 2009 was hij Laureaat van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten.

De nu 24-jarige Adriaan Marin behaalde in 2015 zijn diploma Mechanische Vormgevingstechnieken. De liefde voor het tekenen ontdekte hij op zijn zestiende.

Het was vanzelfsprekend dat hij na zijn opleiding mechanica op zoek ging naar een studierichting die bij die liefde voor het tekenen aansloot, en een opleiding grafiek aan de Antwerpse academie lag voor de hand.

Daar maakte hij kennis met de diverse druktechnieken en rondde hij met succes zijn masteropleiding af. Zelf geeft Marin nadrukkelijk aan dat hij zich vooral tot het etsen aangetrokken voelt.

In januari 2019 kreeg Adriaan Marin de driejaarlijkse Prijs Frans Dille, een prijs voor recent afgestudeerden uit het hoger kunstonderwijs die blijk geven van een opvallend talent voor de teken- en of grafiekkunst.

In het werk van Adriaan Marin blijft geen vierkante centimeter onbenut. Het lijkt alsof hij een puzzel legt vol kleine verhalen die thuishoren in éénzelfde leefwereld.

Met die vaardigheid zou hij een gedroomde ex-librisontwerper kunnen zijn.

Connie Stumpel zorgt voor vers bloed bij Exlibriswereld

Jack van Peer

Onze zustervereniging Exlibriswereld heeft de voorbije herfst een forse bestuurswijziging doorgevoerd.

Marius Schalkwijk heeft er na dertig jaar voorzitterschap zijn mandaat ter beschikking gesteld.

Het is blijkbaar ook bij onze noorderburen zo dat bestuursfuncties ternauwernood gegeerd zijn in verenigingen die voornamelijk gerund worden door vrijwilligers.

Voor de charmante en zelfbewuste verzamelaarster Connie Stumpel bood zich echter een welkome opportuniteit aan, aangezien zij, hoogleraar klinische genetica, net op het einde van 2020 met pensioen zou gaan.

We maakten van de gelegenheid gebruik om de nieuwe voorzitster van Exlibriswereld bij onze lezers te introduceren door haar uit te nodigen voor deze verzamelaarsrubriek.

Connie is geboren in een traditioneel Amsterdams gezin.Na het gymnasium ging Connie meteen geneeskunde studeren aan de Amsterdamse Vrije Universiteit om vervolgens kinderarts te worden.

Met haar toenmalige echtgenoot, die ook kinderarts was, maakte ze in 1985 de overstap naar Maastricht.

Daar ging zij aan de slag als hoogleraar klinische genetica, en verdiepte zich vooral in zeldzame syndromen en verstandelijke beperkingen. Connie heeft meer dan 250 artikels op haar naam staan en gaf een boek voor huisartsen uit.

Vanaf het moment dat ze kon lezen werd Connie een vaste bibliotheekbezoekster en begon ze zich boeken aan te schaffen.

In haar boekenkast verscheen al vlug het conventionele doosje met ex librissen van Anton Pieck.

In haar visie is het verzamelen van ex librissen en kleingrafiek vooral een hobby waar je van genieten moet en die niet aan leeftijd is gebonden.

De veelzijdige wereld van Alexei Bobrusov

Karl Vissers

Ook al maakt hij al sedert de jaren negentig boekmerken, het ex-libriswerk van de Russische kunstenaar Alexei Bobrusov (°1954) kwam pas nadrukkelijk in de aandacht na de bekroning ervan in de competitie die in 2018 in Praag werd georganiseerd ter gelegenheid van het FISAE-congres.

Hij was één van de vier prijswinnaars.

Bobrusov volgde middelbaar kunstonderwijs en schreef zich daarna in Moskou in aan de Correspondence University of Arts (1972-1974) en vervolgens aan het Poligraphic Institute (1975-1980), waar onder anderen de bekende graficus Andrei Goncharov zijn docent was.

Het is geen toeval dat Parijs in veel van zijn werken een rol speelt: Bobrusov was herhaaldelijk resident aan het Centre International des Arts in Parijs, werkte vaak samen met Franse kunstenaars.

In de laatste drie decennia heeft hij in binnen- en buitenland een hele waslijst aan onderscheidingen mogen ontvangen, zowel wat zijn schilderwerk als zijn grafiek en ex librissen betreft.

Volgens de kunstenaar moet het boekmerk niet worden beschouwd als een aparte discipline.

Het is gewoon een grafisch werk dat zich onderscheidt door de toevoeging van een geïntegreerde tekst en door het verplichte kleine formaat.

De weergaloze techniek van Marin Gruev

Jack van Peer

Toegegeven, het werk van deze uitmuntende ambachtsman is eerder zwaarmoedig en vaker zwaar bewolkt dan zonnig ,maar toch steekt humor van tijd tot tijd de kop op in zijn prenten.

Tot op heden heeft Gruev 40 ex librissen op zijn werklijst, wat op zich niet immens is, maar zijn prenten zijn al even merkwaardig als zijn levenswijze.

Op zich een voldoende reden om deze onderschatte symbolist onder de aandacht te brengen van de huidige generatie verzamelaars.

Sedert zijn geboorte op 25 september 1963 in het Bulgaarse Belozem, verblijft Marin steevast in de regio Povliv.

Hoewel deze streek meerdere actieve grafici herbergt, heeft Marin nooit de indruk gegeven dat er van een hechte band sprake is.

Dat hoeft niet te verbazen, want zelf is deze veeleer teruggetrokken kunstenaar een echte natuurmens, die liever zijn vrije tijd doorbrengt aan een visvijver dan aan zijn graveertafel.

Op basis van zijn talenten en artistieke authenticiteit is dat betreurenswaardig.

Als natuurkind neigen zijn stijl en thema’s naar een klassieke, neoromantische sfeerschepping.

Het gaat niet om een romantiek met cupido’s en verliefde paren, maar wel één met een bijzondere waardering voor (verheerlijking van) de natuur en met afkeer voor industrie, techniek en het stedelijke leven.

In verwildering en diepe zeeën vindt hij de puurste vorm van die natuur terug.

Met zijn sobere levenswijze en hang naar vrijheid lijkt Gruev haast een figurant in zijn eigen creaties.

Voeg daarbij de aantrekkingskracht van het mysterieuze, de duisternis en de mystiek van leven en dood, dan voel je je meteen thuis in Marins oeuvre.

Het werk van Marin Gruev, is zeer hoogstaand en een aanrader voor de geëngageerde verzamelaar, maar vanwege de vaak zware thematiek zijn de prenten niet altijd werkelijke blikvangers.

Ze springen niet meteen in het oog, maar worden vooral gegeerd door de kenners.

RECENTE EX LIBRISSEN

De redactie

In iedere uitgave worden een 10-tal recente ex librissen gepubliceerd die op diverse ruilmomenten werden ontdekt.